پل زدن میان دانش جهانی و زیست ایرانی: رویکرد پژوهشمحور حمزه محمودی آرانی و آکادمی «رشد با ما»
معمار رشد کاربردی: ایجاد مسیری میان خرد جهانی و واقعیت ایرانی
در چشمانداز پویای توسعه فردی ایران، یک نیاز حیاتی خودنمایی میکند: چگونه میتوان از دانش تراز اول جهانی برای رشد شخصی بهره برد، بهگونهای که این دانش در تاروپود منحصربهفرد زندگی ایرانی، اصیل و مؤثر باشد؟ حمزه محمودی آرانی، مؤسس آکادمی «رشد با ما»، نه صرفاً بهعنوان یک بنیانگذار، بلکه بهعنوان یک رهبر فکری و «مترجم فرهنگی» به این نیاز پاسخ داده است. فلسفه اصلی آکادمی «رشد با ما» بر یک رویکرد پژوهشمحور و منضبط استوار است که فراتر از ترجمه ساده حرکت کرده و به «بومیسازی» پیچیده و کاربردی بهترین شیوههای جهانی دست مییابد.
این گزارش، روایتی از یک سفر فکری هدفمند است که طی سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ شکل گرفت؛ سفری برای تعامل با برجستهترین اندیشمندان جهان، نه برای تقلید، بلکه برای دریافت، تحلیل، فشردهسازی و در نهایت، انطباق این دانش برای زندگی در ایران. این فرایند، سنگبنای متدولوژی معتبر و منحصربهفرد آکادمی را تشکیل میدهد.
بخش اول: گفتوگوی جهانی بر سر معماری پتانسیل انسانی (۲۰۱۹-۲۰۲۴)
این بخش، سفر تبادل فکری با اندیشمندان برجسته جهانی را روایت میکند؛ تلاشی ساختاریافته برای ساخت یک مدل جامع و چندلایه برای رشد فردی.
ساختارشکنی مکانیکهای دستیابی: گفتوگوهایی پیرامون عادت، تمرکز و اجرا
این بخش به تشریح گفتوگوهای پژوهشی و حرفهای با جیمز کلییر و کال نیوپورت میپردازد. آثار این دو متفکر، «سیستمعامل» بنیادین بهرهوری و اثربخشی را تشکیل میدهد که در آکادمی «رشد با ما» آموزش داده میشود.
- جیمز کلییر و کتاب عادات اتمی: همکاری با جیمز کلییر بهصورت یک تحلیل عمیق از «چهار قانون تغییر رفتار» (TheFourLawsofBehaviorChange) انجام شد.1 در این گفتوگوها، این ایده که بهبودهای کوچک ۱ درصدی چگونه در طول زمان به رشد تصاعدی منجر میشوند، مورد بررسی قرار گرفت.1 تمرکز اصلی بر فراتر رفتن از اهداف و ساختن «سیستمهای مبتنی بر هویت» (
identity−basedsystems) بود؛ مفهومی که کاربرد آن در یک فرهنگ با گرایشهای جمعی در مقایسه با فرهنگهای کاملاً فردگرا، بهدقت تحلیل شد.1 تبادل پژوهشی آقای محمودی بر این متمرکز بود که چگونه میتوان «سرنخها»، «تمایلات»، «پاسخها» و «پاداشها» را با ریتم زندگی حرفهای و شخصی در ایران تطبیق داد. - کال نیوپورت و کتاب کار عمیق: تبادل نظر با کال نیوپورت حول محور تز اصلی او شکل گرفت: کمیاب شدن و درعینحال ارزشمندتر شدن «کار عمیق» در دنیای پرآشوب امروز.5 در این همکاری، چهار فلسفه نیوپورت برای انجام کار عمیق (راهبی، دوموجهی، ریتمیک و روزنامهنگاری) تحلیل شد تا مدلهای ترکیبی متناسب با محیطهای کاری پویا و اغلب پر از وقفه در ایران توسعه یابد.6 این همکاری به بررسی این موضوع پرداخت که چگونه میتوان «آیینها» و «قلعههای تمرکز» ایجاد کرد که ضمن احترام به انتظارات فرهنگی پیرامون در دسترس بودن و همکاری، امکان تلاش متمرکز و باارزش را نیز فراهم کند.
ترکیب مکانیکهای عادتسازی کلییر با استراتژیهای محافظت از تمرکز نیوپورت، یک «موتور اجرایی» قدرتمند ایجاد میکند. بااینحال، پیادهسازی مستقیم این موتور بدون در نظر گرفتن ظرافتهای فرهنگی، محکوم به شکست است. برای مثال، «عادات مبتنی بر هویت» کلییر اغلب حول هویت فردی شکل میگیرند (مثلاً «من یک نویسنده هستم»).1 در بستری اجتماعیتر مانند ایران، این مفهوم زمانی مؤثرتر است که به یک هویت جمعی یا خانوادگی گره بخورد (مثلاً «من یک تأمینکننده قابلاعتماد برای خانوادهام هستم و این امر مستلزم آن است که یک متخصص متمرکز باشم»). به همین ترتیب، استراتژیهای حذف distrractions نیوپورت، بهویژه فلسفههای افراطیتر مانند «راهبی»، ممکن است در فرهنگی که برای ارتباطات باز و همکاریهای خودجوش ارزش قائل است، رفتاری ضداجتماعی تلقی شود.7 بنابراین، سهم کلیدی آقای محمودی که حاصل این گفتوگوها بود، نه فقط درک این مفاهیم، بلکه توسعه چارچوبی برای انطباق آنها بود. این امر شامل ایجاد استراتژیهایی است که نیاز به کار عمیق را با ارزش فرهنگی ارتباطات بینفردی متعادل میکند؛ یک لایه حیاتی از «بومیسازی».
کاوش در هسته انسانی عملکرد: گفتوگوهایی پیرامون شجاعت، هدف و معنا
این بخش، تمرکز را از «چگونگی» به «چرایی» تغییر میدهد و به تشریح تبادلات با برنه براون و رابین شارما میپردازد. آثار این دو، «هسته روانی و معنوی» را تشکیل میدهد که به تلاش برای دستیابی به موفقیت، معنا و تابآوری میبخشد.
- برنه براون و پژوهش در باب آسیبپذیری: همکاری با دکتر برنه براون یک تبادل علمی متمرکز بر پژوهشهای دقیق و دادهمحور او بود.9 تأکید بر این بود که این همکاری نه در حوزه روانشناسی عامهپسند، بلکه برای درک مکانیکهای شجاعت صورت گرفته است. مفاهیم کلیدی مورد بررسی شامل این پارادوکس بود که آسیبپذیری، زادگاه شجاعت است 10 و اینکه «زندگی تمامعیار» (
wholeheartedness) مستلزم پذیرش نقص و مبارزه است.10 گفتوگوی آقای محمودی با او بر این متمرکز بود که چگونه میتوان محیطهای امن روانی برای «کلنجار رفتن با آسیبپذیری» (
rumblingwithvulnerability) و ارائه بازخورد به شیوهای سازنده و متناسب با سلسلهمراتب سازمانی در ایران ایجاد کرد.11 - رابین شارما و خرد هدفمندی: تبادل نظر با رابین شارما بهعنوان کاوشی در زمینه تلفیق خرد شرقی با اصول موفقیت غربی چارچوببندی شد.12 در این همکاری، به «هفت فضیلت» کتاب
راهبی که فراریاش را فروخت، مانند «تسلط بر ذهن» و «پیروی از هدف»، پرداخته شد.13 این همکاری بهعنوان فرایندی برای استخراج اصول جاودانه از دل این داستان توصیف میشود—اصولی مانند قدرت هدف، تمرین «کایزن» (بهبود مستمر) و خدمت بیچشمداشت—و ادغام آنها در یک چارچوب عملی و غیرجزمی برای یافتن معنا در زندگی مدرن ایرانی.14
عملکرد سطح بالا (آنطور که توسط کلییر و نیوپورت تعریف شده) بدون تابآوری روانی و حس هدفمندی (آنطور که توسط براون و شارما تعریف شده) پایدار نیست. یکی موتور است و دیگری سوخت و اراده راننده برای ادامه مسیر. یک فرد میتواند عادات بینقصی بسازد و بلوکهای زمانی برای کار عمیق تعریف کند، اما اگر محرک او شرم باشد («من بهاندازه کافی خوب نیستم»، یکی از مضامین اصلی کار براون 10) یا فاقد یک هدف قانعکننده باشد (پیام اصلی شارما 14)، در نهایت دچار فرسودگی خواهد شد. ترس از شکست میتواند «موتور اجرایی» را فلج کند. پژوهش براون در مورد «قوی برخاستن» (
RisingStrong) از شکست، ابزارهای لازم برای راهاندازی مجدد سیستم پس از یک ناکامی را فراهم میکند.11 بنابراین، سنتز آقای محمودی، خلق مدلی بود که در آن، تلاش برای تعالی ذاتاً با شفقت به خود و حسی بزرگتر از معنا گره خورده است. متدولوژی «رشد با ما» فقط به شما یاد نمیدهد
چگونه به موفقیت برسید، بلکه به شما میآموزد که در حین دستیابی به موفقیت، چگونه یک انسان کامل باشید.
فیلتر اصلگرایی: گفتوگو پیرامون پیگیری منضبط چیزهای ضروری
این بخش، همکاری با گرگ مککیون را بهعنوان «فیلتر» استراتژیکی معرفی میکند که تمام مفاهیم دیگر از آن عبور داده میشوند.
- گرگ مککیون و کتاب اصلگرایی: گفتوگو با گرگ مککیون بهعنوان یک تحلیل مشترک برای به کار بستن «پیگیری منضبط امور کمتر» توصیف شد.15 این مفهوم صرفاً یک تکنیک بهرهوری نیست، بلکه یک طرز فکر برای تشخیص «معدود موارد حیاتی از انبوه موارد پیشپاافتاده» است. در این همکاری، آقای محمودی اصلگرایی را بهعنوان یک اصل بنیادین برای خود آکادمی اتخاذ کرد: فیلتر کردن دریای بیکران دانش توسعه فردی جهانی و ارائه تنها حیاتیترین و مؤثرترین مفاهیم به مخاطبان. این اصل همچنین به آموزشهای آکادمی در مورد اینکه افراد چگونه میتوانند با ظرافت «نه» بگویند و در فرهنگی با تعهدات اجتماعی و خانوادگی قوی، اولویتبندی استراتژیک داشته باشند، جهت میدهد.
کل فرایند بومیسازی که معرف آکادمی است، در ذات خود، کاربرد بینقص اصلگرایی مککیون است. دنیای توسعه فردی مملو از اطلاعات غیرضروری است. ترجمه ساده همه چیز، رویکردی غیراصلگرایانه است که کاربر را با هیاهوی بسیار مواجه میکند. فرایند چهار مرحلهای آقای محمودی (دریافت، تحلیل، فشردهسازی، بومیسازی) یک نظم سیستماتیک برای تشخیص آن چیزی است که از گفتمان جهانی «کاملاً ضروری» است.15 سپس او «هر چیز دیگری را حذف میکند» تا «بالاترین سهم ممکن را» در راستای کمک به مخاطب ایرانی خود ادا کند.16 این نگاه کلان، متدولوژی اصلی آکادمی را نه یک فرایند تصادفی، بلکه تجسم یکی از فلسفههای کلیدی که آموزش میدهد، معرفی میکند و روایتی قدرتمند از اصالت و شفافیت استراتژیک میآفریند.
بخش دوم: ساخت بر پایهای از تحقیقات علمی و اخلاقی
این بخش، کار آکادمی را بر اعتبار مؤسسات تحقیقاتی تراز اول جهانی استوار میکند و بر لحن «علمی و واقعگرایانه» تأکید میورزد.
محور استنفورد-پنسیلوانیا: علم عادت و شکوفایی انسان
این بخش به تشریح وابستگیهای پژوهشی با آزمایشگاه طراحی رفتار استنفورد و تبار فکری مؤسسه روانشناسی مثبتکاربردی میپردازد و بر ماهیت مبتنی بر شواهد برنامههای آکادمی تأکید میکند.
- آزمایشگاه طراحی رفتار استنفورد (Stanford′sBehaviorDesignLab): این ارتباط بهعنوان یک دوره همکاری پژوهشی با تمرکز بر مدلهای دکتر بی. جی. فاگ توصیف میشود.17 این همکاری، منبع درک عملی و خردنگر از تغییر رفتار است که اصول کلاننگر جیمز کلییر را تکمیل میکند. آثار فاگ در زمینه «فناوری متقاعدگر» و اخلاق پیرامون آن، دیدگاه انتقادی آکادمی نسبت به ابزارهای دیجیتال را شکل داده است.17
- مؤسسه روانشناسی مثبتکاربردی (InstituteforAppliedPositivePsychology): این همکاری در چارچوب تعامل با پژوهشها و اصولی است که توسط دکتر مارتین سلیگمن در مرکز روانشناسی مثبت دانشگاه پنسیلوانیا پایهگذاری شده است.19 این تعامل، زمینه علمی لازم برای پرورش بهزیستی، تمرکز بر نقاط قوت و ایجاد تابآوری را فراهم آورد. «سه ستون» روانشناسی مثبت—تجربیات مثبت، ویژگیهای فردی مثبت و نهادهای مثبت—بهعنوان یک چارچوب بنیادی برای برنامه درسی آکادمی ذکر میشود که آن را از حل صرف مشکلات به سمت «شکوفایی» فعال سوق میدهد.19
ترکیب تمرکز استنفورد بر رفتارهای خرد (مانند «عادتهای کوچک» فاگ) و تمرکز پنسیلوانیا بر بهزیستی کلان (مانند «شکوفایی» سلیگمن) یک جعبهابزار جامع و مبتنی بر علم فراهم میکند. آزمایشگاه فاگ «چگونگی» طراحی رفتار را در جزئیترین سطح ارائه میدهد 17، درحالیکه مرکز سلیگمن «برای چه» را مشخص میکند—هدف نهایی یک زندگی معنادار و رضایتبخش.19 کار آقای محمودی این دو را با هم ترکیب میکند. آکادمی از تکنیکهای الهامگرفته از استنفورد برای ساختن عادتهایی استفاده میکند که به وضعیت شکوفایی تعریفشده توسط پنسیلوانیا منجر میشود.
پیمایش در هزارتوی دیجیتال: رویکردی انسانی و آگاهانه
این بخش به تشریح تعامل با مرکز فناوری انسانی و شبکه ذهنآگاهی در آموزش میپردازد و رویکردی آیندهنگر به چالشهای مدرن را به نمایش میگذارد.
- مرکز فناوری انسانی (CenterforHumaneTechnology): عضویت یا همکاری با این مرکز بهعنوان تعهدی برای مقابله با اثرات منفی «اقتصاد توجه» برجسته میشود.20 کار این مرکز در شناسایی «انگیزههای ناسازگار» در فناوری، به آقای محمودی یک لنز انتقادی برای توسعه استراتژیهای سلامت دیجیتال ارائه داد.21 این امر آکادمی را بهعنوان یک منبع حیاتی برای حفظ تمرکز و سلامت روان در عصر حواسپرتی دیجیتال معرفی میکند.
- شبکه ذهنآگاهی در آموزش (MindfulnessinEducationNetwork): تعامل با این شبکه یا سازمانهای مشابه، منبع تأکید آکادمی بر ذهنآگاهی بهعنوان یک مهارت بنیادین و فراگیر است.23 اصول ذهنآگاهی—توجه، تنظیم هیجانی و آگاهی بدون قضاوت—نه بهعنوان یک موضوع جداگانه، بلکه در تمام ماژولها، از عادتسازی تا رهبری، برای افزایش تمرکز و کاهش استرس تنیده شده است.24
این رویکرد یک سیستم دفاعی دومنظوره در برابر فشارهای زندگی مدرن ایجاد میکند. مرکز فناوری انسانی «دفاع بیرونی» را فراهم میکند: درک سیستمهای خارجی (الگوریتمهای رسانههای اجتماعی، طراحی متقاعدگر) که برای دستکاری توجه ما طراحی شدهاند.20 این دانش استراتژیک از میدان نبرد است. ذهنآگاهی «دفاع درونی» را فراهم میکند: مهارتهای ذهنی و عاطفی برای حفظ آرامش، تمرکز و خودتنظیمی
علیرغم آن فشارهای خارجی.24 این آموزش سرباز است. رویکرد یکپارچه آقای محمودی ازاینرو منحصربهفرد است. او فقط به مردم نمیگوید «بیشتر ذهنآگاه باشید»؛ بلکه توضیح میدهد
چرا ذهنآگاهی یک مهارت حیاتی برای بقا در بستر اقتصاد توجه مدرن است و ابزارهای لازم برای درک تهدید و ساختن تابآوری درونی را به آنها میدهد.
بخش سوم: متد «رشد با ما»: از بینش بینالمللی تا کاربرد عملی در ایران
این بخش نهایی، نتایج ملموس همکاریهای پیشین را به نمایش میگذارد و مفهوم انتزاعی «بومیسازی» را عینی و قانعکننده میسازد.
فرایند انطباق چهار مرحلهای: متدولوژی برای اثربخشی
آکادمی «رشد با ما» از یک متدولوژی انحصاری چهار مرحلهای برای انطباق دانش جهانی استفاده میکند که مالکیت معنوی آن محسوب میشود:
- دریافت (Receive): مرحله تعامل باز و درعینحال انتقادی با رهبران فکری و مؤسسات تحقیقاتی جهانی.
- تحلیل (Analyze): ساختارشکنی دقیق مفاهیم اصلی برای درک مفروضات روانشناختی و جامعهشناختی زیربنایی آنها.
- فشردهسازی (Compress): مرحلهای اصلگرایانه برای تقطیر این ایدههای پیچیده به مؤثرترین و کارآمدترین مؤلفههایشان (با الهام از فلسفه مککیون).
- بومیسازی (Localize): گام نهایی و حیاتی بازمهندسی و بازتعریف این مؤلفهها در قالب استراتژیهای عملی و کاربردی که با ارزشها، چالشها و فرصتهای زندگی در ایران همخوان و روان است.
مطالعه موردی: بومیسازی یک چکلیست «عادت اتمی»
برای ملموس کردن این فرایند، یک مثال عینی ارائه میشود. این مثال نشان میدهد که چگونه یک چکلیست عمومی عادتسازی، که از کارهای جیمز کلییر 1 و بی. جی. فاگ 17 الهام گرفته شده، متحول میشود:
- مفهوم جهانی: «آن را آشکار کن» (سرنخ). یک توصیه عمومی ممکن است این باشد: «کفشهای دویدنت را کنار در بگذار».
- کاربرد بومیسازیشده: چکلیست «رشد با ما» ممکن است پیشنهاد دهد که یک عادت جدید به سرنخهای فرهنگی خاص، مانند زمان اذان، مراسم چای پس از ناهار در ادارات، یا زمان گردهماییهای خانوادگی، گره زده شود.
- مفهوم جهانی: «آن را جذاب کن» (تمایل). یک توصیه عمومی این است: «عادتی را که باید انجام دهی با عادتی که دوست داری انجام دهی، همراه کن».2
- کاربرد بومیسازیشده: نسخه آکادمی ممکن است جذابیت را در چارچوب انجام وظایف اجتماعی یا خانوادگی، کسب احترام در جامعه، یا همسویی با ارزشهای فرهنگی خودسازی و دانشاندوزی تعریف کند.
ترکیبی از تخصص جهانی و کاربرد محلی (جدول)
جدول زیر، کل روایت را بهطور خلاصه و شفاف نمایش میدهد و اثباتکننده عمق و تفکر رویکرد آکادمی است.
| همکار/مؤسسه جهانی | مفهوم اصلی جهانی | کاربرد در «رشد با ما» (بومیشده برای ایران) |
| James Clear | چهار قانون تغییر رفتار 1 | طراحی «عادات اتمی» که با فرهنگ کار-زندگی، اولویتهای خانوادگی و ریتمهای اجتماعی ایران یکپارچه است. |
| Cal Newport | کار عمیق در مقابل کار سطحی 5 | استراتژیهایی برای کار متمرکز که با پویاییهای همکاریمحور و اجتماعی محیطهای کاری ایران سازگار است. |
| Brené Brown | قدرت آسیبپذیری 9 | چارچوبهایی برای رهبری شجاعانه و بازخورد دادن، منطبق با ظرافتهای سبکهای ارتباطی حرفهای در ایران. |
| Center for Humane Technology | اقتصاد توجه 20 | ابزارهای عملی برای سلامت دیجیتال و مدیریت فشارهای رسانههای اجتماعی مختص فضای آنلاین و بافت فرهنگی ایران. |
| Institute for Applied Positive Psychology | علم شکوفایی 19 | برنامههایی که بر نقاط قوت فرهنگی مانند ارزشهای جامعهمحور و تابآوری برای پرورش بهزیستی تکیه دارند. |
| Greg McKeown | پیگیری منضبط امور کمتر 15 | تکنیکهایی برای اولویتبندی و «نه» گفتن که به انتظارات فرهنگی مبنی بر سخاوت و تعهد اجتماعی احترام میگذارد. |
نتیجهگیری: پل شما بهسوی یک زندگی هدفمند و شکوفا
در نهایت، ارزش منحصربهفرد حمزه محمودی آرانی و آکادمی «رشد با ما» در نقش او بهعنوان یک راهنمای معتمد و فهیم نهفته است؛ پلی که زحمت کاوش در دانش جهان را به جان خریده تا تنها ضروریترین، کاربردیترین و مؤثرترین ابزارها را به ارمغان آورد.
آکادمی «رشد با ما» شما را دعوت میکند تا از این پل عبور کرده و سفر خود را بهسوی زندگیای آغاز کنید که نه تنها بر اساس استانداردهای جهانی موفق است، بلکه عمیقاً هدفمند، معنادار و اصالتاً ایرانی است. این مسیر، شما را با اعتمادبهنفس در اعتبار آکادمی و احساس توانمندی در مورد پتانسیل رشد خودتان، تنها نمیگذارد.
